Prosiect Treftadaeth Bwylaidd Llannerch Banna

Prosiect yn canolbwyntio ar hanes unigryw Llannerch Banna o'r Ail Ryfel Byd

Ynglŷn â’r prosiect

Dechreuodd Sefydliad Rainbow yn un o’r wardiau ysbytai Pwylaidd gwreiddiol ac mae bellach wedi sicrhau cyllid gan y gronfa Ffyniant Gyffredin Agenda Ffyniant Bro i godi ymwybyddiaeth o hanes Llannerch Banna.

Bydd prosiect Treftadaeth Bwylaidd Llannerch Banna yn canolbwyntio ar hanes unigryw Llannerch Banna o’r Ail Ryfel Byd. Yn benodol, dyfodiad ac ailsefydlu’r milwyr Pwylaidd a’u teuluoedd. Bydd y prosiect yn cofnodi cyrhaeddiad y faciwîs cyntaf i Ysgol Madras o Lannau Mersi, a gweithgarwch y milwyr Americanaidd. Gan gynnwys sut y gwnaethant adeiladu’r gwersyll a’r ysbytai i baratoi ar gyfer Dydd-D.

Bydd canlyniadau yn cynnwys:

Creu gardd
Sefydlu grŵp hanes
Dogfennu a rhannu straeon pobl
Creu archif ddigidol sydd ar gael i bawb

Y Stori Bwylaidd

Milwyr y Corfflu II Pwylaidd – yn rhan o Ddeddf Lluoedd y Cynghreiriaid 1940 ac fe fuont yn brwydro yn yr Ymgyrch Eidalaidd, a oedd yn cynnwys Brwydr Monte Cassino. Ar ôl yr Ail Ryfel Byd nid oedd y rhan fwyaf o’r milwyr Pwyleg yn gallu dychwelyd i Wlad Pwyl. Dechreuwyd ymgyrch bropaganda gan reolwyr comiwnyddol newydd y wlad. Cafodd milwyr oedd yn dychwelyd eu brandio fel bradwyr ac nid oedd gan filwyr eraill gartref i fynd yn ôl iddo, oherwydd i Rwsia a’r Almaen symud eu ffiniau i’r hyn oedd yn Wlad Pwyl. Oherwydd hyn pasiwyd y gyfraith fewnfudo dorfol gyntaf erioed ym Mhrydain – Deddf Ailsefydlu Pwyliaid 1947.

Crëwyd gwersylloedd ailsefydlu Pwylaidd ledled Prydain. Roedd y llety dros dro hwn i’w gael yn aml mewn cyn ysbytai milwrol yn ogystal â chyn wersylloedd y fyddin a’r llu awyr. Roedd gwersyll Byddin America yn Llannerch Banna yn un o’r safleoedd a ddefnyddiwyd.

Lle’r oedd cymuned Bwylaidd fawr a ffyniannus ar un adeg, saif ystadau tai newydd. Bydd rhan o’r prosiect yn ymgysylltu â’r gymuned i ddathlu a hyrwyddo hanes unigryw’r pentref hwn. Darllenwch fwy: Beth oedd 2il Gorfflu Gwlad Pwyl?

Stori'r Ymgiliad

Roedd ymgiliad ym Mhrydain yn ystod yr Ail Ryfel Byd yn gyfystyr â’r symudiad torfol mwyaf o bobl yn hanes Prydain.

Digwyddodd ymgilio mewn sawl ton. Daeth y cyntaf ar 1 Medi 1939. Cynhaliwyd rowndiau ychwanegol o ymgilio swyddogol ledled y wlad yn ystod haf a hydref 1940.

Datblygwyd y cynllun dan yr enw “Ymgyrch y Pibydd Brith”. Ymgiliad oedd yr achos mwyaf o darfu ar fywydau plant. Nid oedd llawer o blant yn gwybod ble y byddent ar ben y daith, gyda phwy y byddent yn byw neu pryd y byddent yn gweld eu rhieni eto.

Roedd ymgilio yn ymarfer logistaidd enfawr a oedd angen miloedd o gynorthwywyr gwirfoddol. Daeth y cyfnod ymgilio i ben yn swyddogol ym mis Mawrth 1946.

Stori yr Unol Daleithiau

Bydd y prosiect yn cynnwys gwreiddiau gwersyll Byddin America ac ysbytai. Gwyddom eu bod wedi eu hadeiladu i baratoi ar gyfer Diwrnod-D, ond hoffem gael mwy o wybodaeth am weithgareddau milwyr America yn Llannerch Banna ar yr adeg hon. Cynhaliwyd carcharorion rhyfel hefyd yng ngwersyll Llannerch Banna. Mynychodd merched y tir lleol Queensbridge Owrtyn-Ar-y-Coed a byddin y tir lleol ddawnsiau gyda milwyr America yn Llannerch Banna

A oes gennych unrhyw wybodaeth y gallwch ei rhannu am: Adeiladu’r gwersyll a’r ysbytai? Gweithgareddau Byddin yr UD yn yr ardal ar y pryd? Rhyngweithio gyda byddin tir lleol? Rhyngweithio gyda merched y tir lleol? Milwyr UDA yn cynnal dawnsiau? Neu unrhyw wybodaeth arall?

Sut y gallwch chi helpu

hanes

cymuned

adrodd stori

rhyngweithio cymdeithasol

Gwirfoddoli

Mae hwn yn brosiect cymunedol, ac felly iddo lwyddo rydym angen eich help. Efallai bod hanes personol eich teulu yn gysylltiedig â Llannerch Banna, neu efallai eich bod yn byw yn yr ardal heddiw ac yr hoffech wybod mwy am ei threftadaeth.

Waeth beth yw eich sgiliau neu gefndir, mae llawer o wahanol ffyrdd i chi gymryd rhan a dod â hanes Llannerch Banna yn fyw.

Os hoffech wirfoddoli, mae angen cymorth arnom gyda:

Ymchwilio i hanes Llannerch Banna
Helpu i gefnogi teithiau ar droed
Casglu straeon
Syniadau a syniadau ar gyfer datblygu’r prosiect
Lanlwytho gwybodaeth i Gasgliad y Werin Cymru
Diddanwyr
Garddwyr
Cyfieithwyr
A mwy………

Rhannwch eich stori

Nod prosiect Treftadaeth Bwylaidd Llannerch Banna yw dod ag atgofion a straeon pobl at ei gilydd am fywyd yr adeg honno a thu hwnt.

Bydd y prosiect yn cynnwys gwreiddiau gwersyll Byddin America ac ysbytai a gweithgareddau milwyr America ar yr adeg hon.

A oes gennych unrhyw wybodaeth y gallwch ei rhannu am:
Adeiladu’r gwersyll a’r ysbytai?
Gweithgareddau Byddin yr Unol Daleithiau yn yr ardal ar y pryd?
Rhyngweithio rhwng y milwyr â byddin y tir lleol a merched y tir?
Milwyr UDA yn cynnal dawnsiau?
Neu unrhyw wybodaeth arall?

Bydd y prosiect hefyd yn cofnodi cyrhaeddiad y faciwîs cyntaf i Ysgol Madras o Lannau Mersi.

A oes gennych chi neu unrhyw un yr ydych yn ei adnabod unrhyw wybodaeth y gallwch ei rhannu?
Efallai bod gennych chi wybodaeth am faciwîs yn ystod y cyfnod hwn?
Ymdrech y rhyfel yn Llannerch Banna?
Neu rywbeth arall?
Mae unrhyw wybodaeth yn ddefnyddiol!